Onstaansgeschiedenis
Wat is de impact van nieuwe media op jeugdcultuur en jongerenidentiteit? Twee Vlaamse jeugdwerkorganisaties (Graffiti jeugddienst en Jeugdwerknet) zochten een antwoord op deze vraag in 2006, toen digitale media nog "nieuwe media" waren. Meer dan 100 jeugdwerkers verzamelden op een studiedag waarop ook een kleinschalig onderzoek van een aantal studenden van de Universiteit Gent werd voorgesteld. Dit was het begin van Apenstaartjaren, een tweejaarlijks onderzoekinitiatief met als doel al wie met jongeren werkt te informeren over de digitale leefwereld van die jongeren.
Vanaf de tweede editie in 2008 kwam de onderzoeksgroep MICT van de Universiteit Gent aan bood en werd de scope van dit onderzoek uitgebreid. Online mediaconsumptie bleef de hoofdfocus: welke sites waren het meest populair onder de Vlaamse jongeren? Dit was de ontstaansperiode van web 2.0 applicaties zoals Netlog, Myspace, Facebook en blogs. Tegen de derde editie van het grootschalige onderzoek (2012) was het eerste mobiele internet volop in gebruik door jongeren. 81% van hen bezat toen een smartphone met toegang tot internet, waarmee jongeren een stuk voorop liepen op de totale Vlaamse bevolking.
Doorheen de jaren kende Apenstaartjaren een wisselend partnerschap, waarin Mediaraven (vanaf 2013 de nieuwe naam van Jeugdwerknet) wel telkens het voortouw nam. Linc vzw kwam in 2012 aan boord, net als het in 2013 opgerichte Mediawijs (het Vlaamse kenniscentrum voor digitale en mediawijsheid). Door deze samenwerking kon Apenstaartjaren editie na editie groeien in scope. Geleidelijk aan werden ook kinderen meegenomen in het onderzoek, net als kinderen en jongeren die school lopen in het buitengewoon onderwijs (in samenwerking met UCLL).
Sinds 2018 vervangt Mediawijs Linc in de samenwerking en is er een stabiele tandem tussen Mediaraven en Mediawijs om het onderzoek uit te voeren. Apenstaartjaren covert sindsdien een representatieve steekproef van Vlaamse en Brusselse kinderen en jongeren tussen 6 en 18 jaar. Er wordt telkens gestreefd naar een evenwicht tussen een monitor (waarbij resultaten over meerdere edities met elkaar vergeleken kunnen worden) en een onderzoek dat peilt naar de laatste trends (zodat we ook een zicht krijgt op de laatste nieuwe apps, sites, platformen en technologieën).
Het partnerschap
Apenstaartjaren is een gezamenlijk initiatief van Mediaraven en Mediawijs. Het onderzoek wordt uitgevoerd door de onderzoeksgroep IMEC-MICT van de Universiteit Gent, in samenwerking met Mediapunt. Verder werken ook andere onderzoeksgroepen en universiteiten mee aan de analyse en interpretatie van de cijfers. Voor het kwalitatieve onderzoek kunnen we ook een beroep doen op Link in de Kabel.
De Apenstaartjaren studiedag (waarop de cijfers aan het brede publiek worden voorgesteld) is een samenwerking tussen Mediaraven, Mediawijs, iMEC-MICT-UGENT, Link in de Kabel en WAT WAT. Voor de editie van 2024 kunnen we rekenen op de steun van DNS Belgium.
Apenstaartjaren wordt ondersteund door de Vlaamse Overheid en de Europese Comissie.
Meer informatie
Voor meer informatie over Apenstaartjaren kan je contact opnemen met Annelies Decraene (Mediaraven) of Hadewijch Vanwynsberghe (Mediawijs). Met persvragen kan je best terecht bij Elke Boudry (Mediawijs).